De glossy Pinda* deed onder Indische Nederlanders veel stof opwaaien. Volgens de oprichters van het Dekolonisatie Netwerk kan de term écht niet meer.
Tal van bekende Indische Nederlanders verleenden hun medewerking aan Pinda*.
Door Bayu Junaid, Marit van Splunter en Rochelle van Maanen en Sarieke de Jong
Eind september is een eenmalige glossy gepubliceerd met de titel Pinda*. Het doel van het blad is Nederland te laten zien wat er speelt onder Indische Nederlanders. Sinds de online aankondiging van het blad is er veel kritiek geweest op de controversiële titel. Ook wij willen ons ongenoegen hierover uiten.
‘Pinda’ is een van oorsprong koloniale en racistische term, die historisch gezien werd gebruikt als scheldwoord voor Indische Nederlanders. Daarom is de titel van dit magazine zeer pijnlijk voor veel mensen met een Indische achtergrond. Deze zwaarbeladen, problematische term kan niet simpelweg gepresenteerd worden als een leuk en onschuldig koosnaampje dat met humor geassocieerd zou moeten worden. Door er grappig over te doen bagatelliseer en legitimeer je het gebruik ervan door niet-Indische Nederlanders. We willen niet dat onze kinderen in de klas of tijdens het buitenspelen worden geconfronteerd met kwetsende woorden als pinda.
Indisch zwijgen
Omdat veel jonge Indische Nederlanders zijn opgegroeid in onwetendheid over de Nederlandse koloniale geschiedenis heeft lang niet iedereen de racistische lading van het woord ‘pinda’ meegekregen. De gedwongen assimilatie van ouderen van de eerste generatie Indische Nederlanders en het bekende ‘Indisch zwijgen’ hebben hier alles mee te maken.
Zij hebben veel culturele gebruiken moeten opgeven, of moeten verbergen. Een belangrijk deel van het gebrek aan historisch besef binnen de Indische gemeenschap komt daarvandaan.
Katjang pedis
Sommige Indische Nederlanders zeggen dat ‘pinda’ een koosnaam of een geuzennaam is, maar de racistische connotatie verdwijnt niet wanneer iemand de term met een goede bedoeling gebruikt. Het feit blijft dat deze term problematisch is. Het hedendaagse gebruik toont aan dat verdere dekolonisatie binnen onze Indische gemeenschap noodzakelijk is.
Er moet niet worden onderschat hoeveel pijn alledaags racisme veel mensen heeft gedaan. Indische Nederlanders zijn gekwetst, vernederd, uitgescholden en weggezet als minderwaardig. Ook nu nog doet het mensen pijn wanneer zij onvrijwillig met de term worden bejegend. Uit de reacties op de kritiek op de titel van het blad blijkt vooral onbegrip voor de pijn die dit scheldwoord veroorzaakt. Een onvermogen tot empathie, zo lijkt wel.
Als mondige Indische vrouwen horen we wel vaker de grap: “Hey, jij bent echt een katjang pedis hè?” Eerst lachten we er altijd een beetje om, dan zie je het misschien als compliment, maar er zat daarna toch iets niet helemaal lekker.
‘Tot pinda gemaakte’
We zijn in onze dekolonisatieprocessen tot nieuwe inzichten gekomen; ons is Indisch zwijgen aangeleerd. Er is ons geleerd dat je maar mee moet lachen om geaccepteerd te worden. Door te lachen om walgelijke uitspraken zoals ‘tot pinda gemaakte’ hoef je de pijn niet te voelen.
Vanuit ons netwerk zien wij het groeiende besef over de historische context en aangeleerd gedrag steeds meer om ons heen. Door dit besef kunnen wij nu ook gaan helen. We willen helen voor onszelf en helen voor onze (groot)ouders.
Diep verdeeld
De praktijk leert dat het bespreekbaar maken van onrecht binnen de Nederlandse publieke opinie dikwijls wordt aangemerkt als polariserend, met name als het gaat om burgers met een biculturele achtergrond. Waarom mensen ergens diep door gekwetst zijn, blijkt dan vaak geen onderwerp van gesprek meer te zijn.
Maar nu de Indische gemeenschap diep wordt verdeeld door dit magazine, horen we opeens niemand over een polariserende werking. Hoe is het mogelijk dat er een magazine wordt gepubliceerd dat de Indische cultuur zou moeten vertegenwoordigen, terwijl een aanzienlijk deel van diezelfde gemeenschap door de titel gekwetst raakt, en waarmee zij onvrijwillig een geuzennaam krijgen opgedrongen?
Het is tijd voor de Indische gemeenschap om niet alleen vanuit een historisch perspectief te reflecteren op het koloniale verleden, maar ook na te denken over het doorwerken van koloniale patronen tot vandaag de dag.
Wij pleiten ook voor meer empathie. Wanneer je werkelijk luistert naar mensen die aangeven dat zij gekwetst zijn, begrijp je dat de term ‘pinda’ echt niet kan.
Bayu Junaid, Marit van Splunter, Rochelle van Maanen en Sarieke de Jong zijn oprichters Dekolonisatie Netwerk voormalig Nederlands Indië
Dit artikel verscheen eerder in het Parool, 1 oktober 2019