De inval van de Duitsers in Nederland, mei 1940, deed in Indië het ergste vrezen. Vanaf dat moment werd koortsachtig gewerkt aan een verdediging tegen een verwachte Japanse aanval. De burgers waren er niet gerust op. De pers werd echter ingeschakeld om de gemoederen te bedaren.
“Een gedeelte van de ‘sierlijke’ schuilloopgraaf op het erf van Lindeteves in de benedenstad. Voor zitplaatsen is gezorgd.”
Uit het Bataviaasch Nieuwsblad, 12 juni 1940:
“Batavia wil niet achterblijven, doch het voorbeeld van de Europese steden volgen, daarbij uiteraard rekening houdende met de mogelijkheden, welke deze tropische stad biedt, en zich voorbereiden op eventueel gevaar uit de lucht. Overal in de stad worden schuilplaatsen gemaakt. Er wordt gewerkt in versneld tempo. Op verschillende plaatsen tegelijk wordt gegraven en gehamerd en in enkele dagen verrijzen de schuilplaatsen, klaar om er de laatste hand aan te leggen en het houten geraamte te bekleden met zand en zandzakken.
Ook de grote bedrijven hebben in dat opzicht gezorgd voor de veiligheid van hun employés. Zij hebben al naar de behoefte grote schuilplaatsen aangelegd. Wij noemen hier onder de vele Internatio en Lindeteves in de benedenstad, welke laatste firma loopgraven heeft aangelegd, plaats biedende voor honderden mensen, in een zwierig golvende lijn.
Maar ook elders in de stad, daar waar de bebouwing hiervoor maar enigszins in aanmerking komt, een stukje grond vrij is, worden deze schuilplaatsen aangelegd.
Dit alles is vrij ongemerkt gegaan voor het grote publiek. Men heeft dit werk ten behoeve van de luchtbescherming niet aan de grote klok gehangen. Men heeft ook niet meer gepraat, doch plotseling een grote activiteit ontwikkeld.
Zij, die hun werk in de benedenstad hebben, hebben er iets van kunnen zien, want daar is men begonnen met de aanleg. Aan die zijde van Molenvliet herrijzen talrijke schuilgelegenheden.
Het woord ‘verrijzen’ is echter maar gedeeltelijk juist. De schuilplaatsen worden slechts zover ingegraven als daar met het oog op het grondwater mogelijk is. Op sommige plaatsen is dat zeer weinig, op andere daarentegen kan een goed deel van de schuilplaats onder de grond verdwijnen.
Dit zijn alle openbare schuilplaatsen, die langs alle grote verkeersaders van Batavia tot Meester Cornelis toe zullen worden gebouwd. Reeds nu zijn 23 wagonladingen hout, dat door het Boschwezen geleverd wordt, verwerkt. De totale hoeveelheid materiaal zal wel enige honderden wagonladingen bedragen.
“Een publieke schuilplaats op Molenvliet in de benedenstad, die juist is afgetimmerd en nog met zand en zandzakken moet worden bedekt en zoals In de gehele stad zullen worden gebouwd. “
De uitvoering van het werk geschiedt door de gemeente, die zo langzamerhand reeds een grote ervaring begint te krijgen in de bouw dezer schuilplaatsen, zodat verwacht mag worden, dat het gehele werk nog slechts een kwestie van twee of drie weken is.
De nadruk moet er echter op worden gelegd, dat deze schuilplaatsen zijn bestemd voor hen, die zich bij eventueel luchtalarm op straat bevinden. De z.g. gezinsbescherming staat hier geheel los van.”
x