Een wandeling door Sawaän

De website ´Fotozoektfamilie´van het Tropenmuseum wordt waarschijnlijk steeds minder bezocht. De zoektocht naar families lijkt te zijn afgelopen, rechthebbende eigenaren van getoonde albums zullen niet meer worden gevonden. Jammer is dit wel, want de site heeft meer te bieden: bijzondere foto´s en albums.

Sawaän Krangan Soerabaja: Jet en Piet in 1916

Album 1158 is misschien wel één van de meest bijzondere albums van de collectie, ook al is het niet meer dan een goedkoop, gerafeld albumpje, met in totaal slechts 44 foto´s van slechte kwaliteit. De bijzonderheid schuilt echter in het onderwerp van de foto´s, in combinatie met het vroege jaar: zo rond 1916. Precies een eeuw geleden.

Verreweg de meeste albums van de Fotozoektfamilie-collectie zijn albums met niet meer dan huiselijke tafereeltjes, foto´s van de kinderen en enkele beelden van het sociëty-leven van de Europese bovenlaag. Ze bieden ons een tamelijk idyllisch beeld van het vooroorlogse Indië.
Zo niet album 1158. Het hele album kent slechts één foto van de eigenaren van het album: waarschijnlijk ´Jet´en ´Piet´, afgebeeld tijdens één van hun wandelingen aan de westkant van Soerabaja, in de wijk Sawaän, in 1916. Het echtpaar is niet meer zo jong, en waarschijnlijk kinderloos. Mogelijk verklaart dit deels hun interesse in de omgeving.

De 44 foto´s zijn bijna alle foto´s van de omgeving van hun woning. De meeste betreffen de kampongs en het platteland ten westen van de Princesselaan. Misschien was dit door de nabijheid van Sawaän (in het verlengde van de Princesselaan) een logische keus, erg gebruikelijk was deze niet. Ze getuigen in ieder geval van interesse voor het land en zijn bewoners.

De foto´s stellen ons in staat mee te wandelen met Jet en Piet. Of het nu droog was of dat het zojuist nog had geregend, het is om het even. De eerste foto maken we al op het erf van onze woning: de straat was veranderd in één grote plas. Het hindert ons niet, straks schijnt de zon weer!

Onderweg stoppen we regelmatig om foto´s te maken van de natuur en de bevolking: spelende kinderen, een rijtuigje, padiplantende vrouwen en een grijsaard die water pompt. Bij onze terugkeer, via de Koninginnelaan, staat de straat nog steeds blank. De laatste foto van deze wandeling toont Jet en een zekere Lien op de rug bij terugkeer in de Princesselaan. We zijn weer thuis!

Als we met behulp van Google Streetview nog een keer dezelfde wandeling maken door het Surabaya van nú, dan is niets meer herkenbaar. In plaats van met geiten en een enkel rijtuigje, worden we nu geconfronteerd met duizenden brommers en vele ´knalpot´-werkplaatsjes. Om de rust hoeven we het niet meer te doen…