De Indische gemeenschap heeft wel wat weg van een waringin, en volgens Rutte met wel meer dan twee miljoen blaadjes…
Een waringin bij Candi Mendut [B.Lawson, 1971]
Is het u ook opgevallen? Toen Mark Rutte tijdens de 15 augustus-herdenking sprak over de verschrikkingen van het oorlogsleed in Nederlands-Indië, zei hij ‘Dit is vandaag de dag voor ruim twee miljoen Nederlanders onderdeel van hun familiegeschiedenis.’
Ruim twee miljoen! Dus niet precies twee miljoen, maar zelfs nog een beetje méér, misschien wel 2,2 of 2,3 miljoen. Met zó velen zijn we dus al, Indische Nederlanders! Eigenlijk had ik de Rijksvoorlichtingsdienst moeten aanschrijven om te vragen hoe Rutte aan die wetenschap komt, maar ik weet het antwoord al: nattevingerwerk.
Volgens een demografische studie uit 2003 telde Nederland op dat moment ongeveer 458 duizend personen uit de eerste en tweede generatie. Op Wikipedia lezen we dat dit betekent dat thans mogelijk 800 duizend mensen in Nederland van Indo-Europese afkomst zijn. Wikipedia voegt hier echter aan toe dat een onderzoeker van het NIOD schat dat er wel 1,5 of 2 miljoen zijn. Elders op het internet lezen we dat ambtenaren van VWS al in 2017 schatten dat het er 2 miljoen waren. Waarschijnlijk hebben die zelfde ambtenaren dat nu opgehoogd tot ‘ruim 2 miljoen’.
Zelf houd ik het er maar op, rekening houdende met de groei van de hele Nederlandse bevolking tussen 2003 en 2020, dat het er tussen de 600 en 800 duizend zullen zijn. Nog altijd véél, maar bij lange na geen ‘ruim 2 miljoen’.
Nu zouden dit soort verkeerde inschattingen nog niet zo erg zijn, ware het niet dat veel keuzes en beslissingen er van afhangen. En worden plannen gemaakt, en subsidies verstrekt. Zo wordt, – die zelfde twee miljoen in gedachten – momenteel in de Indische gemeenschap steun gevraagd voor een Indische omroep, Bersama. Een sympathiek idee? Misschien. De moslimgemeenschap (vast óók wel twee miljoen!) werkt ook aan een eigen omroep, evenals de zwarte gemeenschap (idem). Een seniorenomroep hadden we al, en misschien komt daar ook nog een lgbtq+-omroep bij. We gaan naar zó veel veelstemmigheid en diversiteit dat degenen die niet tot deze ‘minderheden’ behoren steeds meer hun stem geven aan anti-allespartijen als PVV en Forum voor Democratie. En krijgen we een medialandschap waar iedereen in eigen kring zijn gelijk haalt, en de publieke omroep steeds minder divers lijkt te worden. Ik vraag me af of dit de juiste weg is. Waar de één schreeuwt, zwijgt immers de ander.
Vrijheidsmonument Lahat, 1946
Waringin
Maar goed, laat ik het over écht belangrijke zaken hebben. Wat dat zijn? Voor 2020 natuurlijk Covid-19, de Amerikaanse verkiezingen en de viering van 75 jaar ‘Merdeka’. In Indonesië moesten door corona veel herdenkingsbijeenkomsten worden geschrapt, maar de aandacht in de media was er niet minder door.
Op zoek naar beeldmateriaal over de viering van de onafhankelijkheid , vond ik een foto van een ‘vrijheidsmonument’ uit Lahat, Zuid-Sumatra, waarschijnlijk gemaakt door een Nederlandse militair na de inval in Lahat tijdens de Operatie Product, juli 1947. We zien hier een perkje met een paar betonnen banken, en een groot bord waarop de tekst: Pohon beringin ini/ditanam oentoek menberingati satoe tahoen berdjrinja/Republik Indonesia/Abadi Merdekah!/17-8-1945 – 17-8-1946. Vrij vertaald: Deze waringin boom is geplant om te herdenken, dat de Republiek Indonesië 1 jaar bestaat. Eeuwige onafhankelijkheid!
Waringin? Is dat niet die enorme, prachtige boom die we zo vaak zien op afbeeldingen uit het oude Indië, vaak in lanen of op de aloon-aloon, met daaronder rustende mensen, op zoek naar schaduw? Ik moet er wel moeite voor doen om achter het bord iets van een waringin te ontdekken, maar ja, wat nog niet is, kan komen. Lijken die blaadjes die we zien niet op een ficus? Hier wil ik het fijne van weten, en mijn nieuwsgierigheid brengt me – wéér – naar Wikipedia. Ik rolde bijna van mijn stoel toen ik het las: de waringin is niets anders dan een uit de kluiten gewassen ficus benjamin! Nooit geweten! Het bijzondere is, dat ik zelf een ficus benjamin in mijn huiskamer heb, ooit gekregen bij gelegenheid van een verhuizing. Hij heeft het al 26 jaar overleefd, ondanks mijn onkunde. In gedachten heb ik hem nu omgedoopt tot ‘merdeka-boom’, en neem me voor hem wat regelmatiger water te geven.
De Indische gemeenschap heeft wel wat weg van een enorme ficus benjamin: natuurlijk vallen er bladen af, maar er groeien altijd weer vele nieuwe. En ja, ooit zullen het er ruim twee miljoen zijn.
Prachtig idee overigens, zo´n boom. Misschien nóg beter dan een omroep.