Koning Willem-Alexander heeft dinsdagochtend zijn excuses aangeboden voor het geweld dat Nederland aanrichtte tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië (1945-1949). De woorden kwamen aan het begin van het staatsbezoek, in het bijzijn van de Indonesische president Joko Widodo.
De koning biedt zijn excuses aan tijdens een vierdaags staatsbezoek aan Indonesië. (ANP)
‘In de jaren direct na de Proklamasi volgde een pijnlijke scheiding die aan velen het leven heeft gekost’, zei de koning. ‘Voor de geweldsontsporing aan Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen. Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven.’
Met de woorden ‘in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering’ doelt de koning op de excuses van minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot in 2005. ‘Door de grootschalige inzet van militaire middelen kwam ons land aan de verkeerde kant van de geschiedenis te staan’, zei de minister destijds.
Het is de eerste keer dat een Nederlands staatshoofd brede excuses aanbiedt voor het geweld in Indonesië. Eerder werden wel excuses aangeboden voor specifieke geweldsdaden. ‘Het verleden kunnen we niet veranderen, maar we kunnen er wel van leren’, reageerde Indonesische president Widodo op de spijtbetuiging van koning Willem-Alexander.
De kwestie van de excuses speelt al geruime tijd. Al voor het laatste staatsbezoek, door koningin Beatrix in 1995, werd de discussie gevoerd of brede excuses voor het Nederlandse handelen tijdens de oorlog gerechtvaardigd waren, maar die bleven achterwege omdat de kwestie politiek gevoelig lag.
Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant, 9 maart 2020.