Hoedt u voor nepnieuws

Hoedt u voor nepnieuws….

Steeds vaker valt het mij op dat sommigen er met het nieuws en de werkelijkheid vandoor gaan. Alsof het niks is. Beroemde voorbeelden zijn de fratsen die de filmindustrie uithaalt. Kijk naar The River Kwai en kom tot de ontdekking hoe het niet is gegaan. Ook Soldaat van Oranje heeft hier en daar filmische vrijheden die ergerlijk zijn. Zo is er in de film  door Hazelhoff iets uitgevoerd dat in werkelijkheid door Peter Tazelaar is gedaan. Wellicht zijn er meer voorbeelden te vinden als men zich al zoiets permitteert..

Maar ook in Indische oorlogsverhalen blijken hardnekkige misverstanden te bestaan en die worden keer op keer als waarheid gedebiteerd. Als voorbeelden de geblindeerde treinen en de verkrachtende Gurkha’s. Dan nog wat meer over Banjoebiroe 10 en, tenslotte, Mussert en Trump en de NRC van 15 augustus jongstleden.

Nog onlangs dook  in Trouw in een in memoriam weer eens een geblindeerde trein op. Blinderen heeft bij Van Dale twee betekenissen: met pantserplaten kogelvrij maken (geblindeerde trein) en aan het gezicht onttrekken. In dit geval is de eerste betekenis uiteraard niet aan de orde. Maar de andere betekenis kennen we wel: de met krantenpapier beplakte ramen van de trein om de passagiers het uitzicht te ontnemen. Onder anderen toegepast bij de kapingen in Wijster en De Punt.

Maar in Indië waren vele treinwagons voorzien van blinden, French windows, aangebracht om de zon buiten te houden en de wagon binnen lekker luchtig te houden. Dat was dus andere koek. En natuurlijk, daardoor kon je niet naar buiten kijken maar was het wel fris en zonder zon binnen. Ook als de trein stil stond, en dat gebeurde vaak uren achtereen bij de transporten naar de concentratiekampen, was het dan toch beter dan in volkomen gesloten wagons. Een nadeel daarbij was wel de uren die ‘s nachts werden gereden. In bergachtig gebied dikwijls steenkoud maar daar was dan vaak nog een truitje dat uitkomst kon brengen. Ik denk hierbij aan ons transport van Galoehan naar Ambarawa via Kediri, Madioen, Solo en Kedoengdjati op 18 en 19 februari 1944. Ook wij zaten toen in “geblindeerde” wagonnetjes uit de klas kambing serie. Ze staan nog steeds op het station van het spoorwegmuseum in Ambarawa. Klas kambing, oftewel geitenklas, 4e klas van de Nederlands Indische Spoorwegen (NIS) waarbij mijn grootvader van moeders zijde 20 jaar als weg- en waterbouwer diende. (1911-1931). En hoewel wij, althans de meeste reizigers, geen benul hadden van de plaatsen die wij passeerden, kon mijn moeder via het balkon dikwijls nog vertellen waar we ongeveer waren. Ik herinner me nog heel duidelijk dat de trein een keer of vier, vijf  in de achteruit moest omdat de helling te steil was en de aanloop te kort. Dat gaf nog enige hilariteit….

Maar verder was het natuurlijk een rampzalige tocht onder meer ook door het ontbreken van wc’s. Potjes legen op het balkon enzovoort. Te weinig zitplaatsen, alleen bankjes langs de zijkanten, kortom geen vakantietochtje. Maar gelukkig had de geblindeerde wagon ook zijn voordelen. Het is dus maar hoe je er tegen aan kijkt.

Tijdens mijn werk voor de PUR, Pensioen en Uitkerings Raad (1990-2010) ben ik diverse malen geconfronteerd met verhalen over verkrachtingen door Gurkha’s. Tot mijn grote verwondering en schrik want ik had geen flauw idee van deze uitspattingen. In tegendeel, wij waren ongehoord blij dat we in oktober 1945 in Banjoebiroe een tiental Gurkha’s kregen om ons kamp tegen de aanvallen van de “extremisten” te verdedigen. Uitermate moedige maar vooral ook heel correcte militairen, het puikje van de Engelse troepen op Java.Door de Engelsen (NB) al sinds eeuwen (voor het eerst ingezet tegen Napoleon in Egypte!) erkend als ‘s werelds beste soldaten. En dat in tegenstelling tot vele Sikhs die ons tot die tijd af en toe te hulp schoten. Mijn moeder had niets met hen op. Op vrouwen beluste geilaards, althans een aantal van hen. Ik hoor het haar nog zeggen. In een van de brieven van mijn vader, toen na de Birma spoorweg avonturen in Rangoon, lees ik nog van de grote opluchting toen hij via de radio hoorde dat we Gurkha bescherming kregen op Midden Java. Via diezelfde radio hoorden zij elke avond van de overvallen op vrouwenkampen en de slachtoffers die daarbij vielen. Moentilan, Ambarawa, Semarang en Banjoebiroe. Een chaotische bandeloze tijd, het begin van de Bersiap.

Maar nu terug naar de PUR. In een hoorzitting, diverse keren, kon ik na een mededeling over het wangedrag rustig vragen: mevrouw weet u nog hoe die Gurkha’s er uit zagen? Ja, ja, kwam dan het directe antwoord, met van die tulbanden op…  Sikhs dus. Maar  intussen liggen er vele dossiers bij de PUR met de aantijgingen tegen de genoemde  voorbeeldige mannen. Waarmee ik overigens niet wil beweren dat er hier en daar niet  ook een Gurkha buiten zijn broekje is gegaan. Dit ter geruststelling van de eventueel werkelijk gelaedeerden. Maar in zijn algemeenheid wel een trieste en pertinent onjuiste constatering. Zegt het voort….

MAX documentaire 2015, omstreeks 15/8

Oud gevangene van Banjoebiroe 10 doet verslag van zijn kampleven. Mij bleek en dat was al twee keer eerder gebeurd, dat hij de weg compleet kwijt was. Het valt hem derhalve niet kwalijk te nemen dat hij zijn moeder in januari 1945 op de fiets, sic, het kamp uit laat gaan om eieren en melk voor hem en zijn zusje te halen. Bij terugkeer wordt moeder in het prikkeldraad gegooid door de wachten… Voorts zat hij in de gevangenis met zijn moeder en zusje gestraft in een cel. Dat kwam omdat vader Kniller was. Die celletjes in Banjoebiroe 10 waren volgens mij echter een verademing vergeleken met de grote zalen waarin 50 tot zestig vrouwen en kinderen. Altijd blèrende kinderen, vooral ‘s nachts… om over de kibbelende moeders maar niet te praten. En  hij had meer ellende over de Bersiap. Na een voorzichtige opmerking hierover bij MAX kwam er slechts een reactie van de documentaire maakster waar de honden geen brood van lustten..

Zag laatst in een kranten interview dat de baas van MAX de waarheid hoog in zijn vaandel schijnt te hebben en moest toen uiteraard weer aan de documentaire denken.

In het jaarverslag 1935 van het Oostkust van Sumatra Instituut vindt men op bladzijde 64 een verslag van de toespraken van Mussert in Pematang Siantar (300 luisteraars) en Medan (600 luisteraars). Ik citeer:

“De leider schetste den politieken toestand in Europa waar men bezig is met de liquidatie van de Fransche Revolutie en noemde alles wat hem in het huidige stelsel verkeerd leek: het parlementarisme, liberalisme, defaitisme en marxisme. De 4 vijanden in Nederland: de 5 grootste politieke partijen, de Nederlandse Pers, de geestelijkheid en het kapitalisme”.

Einde citaat. Waar hoor ik toch deze argumenten hier en elders nog meer?

Ik moet dan ook  toch nog even sterk denken aan de spreker op 15 augustus 2005 die unverfroren meende te moeten stellen dat de slechte toestand waarin de Indische Nederlanders al jaren verkeerden de schuld was van de linkse regeringen sinds 1945 en de linkse pers. Hij kreeg een staand applaus. Terwijl ik grote moeite had te blijven zitten en niet de zaal uit te lopen. Enkele weken later hetzelfde verhaal bij de herdenking van de Jongenskampen in Arnhem. En zo schreed de beschaving voort… Sprekers naam zal ik niet noemen, hij is inmiddels niet meer onder ons.

Tot slot: het het redactionele commentaar in de NRC van 15 augustus jongstleden. Daarin staat onder meer welke slachtoffers  er herdacht worden  “óók de slachtoffers van de Bersiap”. Ik kan u mededelen dat die daar niet herdacht worden. Net zo min als de slachtoffers van de daarop volgende Koloniale oorlog  (de zo geheten Politionele Acties). En dat noemt zich kwaliteitskrant. Ik hoop dat de Stichting herdenking 15 augustus 1945 daar werk van maakt.

Ik kijk reikhalzend uit naar de resultaten van het door NIOD, KITLV en NIMH uit te voeren onderzoek naar de periode 45-50 in Indië, dat in 2021 klaar schijnt te zijn. En daarmee zal hopelijk een einde komen aan de sinds 1945 door vele historici en de rijksoverheid verzwegen inktzwarte bladzijden uit onze geschiedenis. Zie onder meer de Canon van de Nederlandse geschiedenis die maar een schijntje vermeldt van wat er toen is gebeurd. Ook het venster over WOII schiet schromelijk te kort wat Indië betreft. Na ruim een bladzijde over Nederland zegge en schrijven twee zinnetjes:  Op dat moment was Nederlands Indië nog in handen van de Japanse bezettingsmacht. Japan capituleerde op 15 augustus 1945. Korter kan niet mijns inziens. Dat valt bij mij ook onder nepnieuws.