Door Bert Immerzeel
‘Onbegrijpelijk’, ‘verschrikkelijk’, ‘dramatisch’: er was geen enkele krant of nieuwssite waarvan de redaktie niet op zoek was naar de juiste woorden bij het verhaal van de neergestorte German Wings 4U 9525.
Vliegtuigsporen boven de Alpen
Dit verhaal laat zich natuurlijk ook moeilijk beschrijven. Mevrouw Merkel sprak van een ‘bijna niet te bevatten’ gebeurtenis, ‘verheven boven ieders voorstellingsvermogen’. Dat laatste verbaast me een beetje, zeker van een Duitse bondskanselier. Ik weet namelijk niet hoe het u verging bij het horen van de berichten, maar zelf kon ik me er wel degelijk iets bij voorstellen.
Wie heeft er nu níet ooit gedacht op een perron bij het voorbijrazen een trein: “Stel nu eens dat ik twee stappen naar voren doe”? Wie kent nu níet de gedachte achter het stuur van een auto bij 120 kilometer per uur: “Eén ruk aan het stuur, of een trap op de rem, en ik jaag mijn familie de dood in”. U niet? Ik prijs u gelukkig.
Nu hoeft u zich over mij geen zorgen te maken. Ik laat het bij fantaseren. Maar veel fantasie is er natuurlijk niet voor nodig om je voor te kunnen stellen dat het makkelijk fout kan gaan. En dat het een wonder mag heten dat er niet veel méér ongelukken gebeuren. Waarom zouden we moeten veronderstellen dat alle piloten altijd en onder alle omstandigheden hun hoofd op orde hebben?
Tot voor kort werden vliegtuigongelukken meestal toegeschreven aan technische mankementen, slecht weer of een verkeerde inschatting van de bemanning. Sinds de aanslag op de Twin Towers in New York denken we echter al snel aan een terroristische aanslag, en vanaf nu zal de aandacht ook uitgaan naar de geestesgesteldheid van de piloot. Meestal is er een oorzaak te noemen, soms blijft het gissen. Zo hebben we bij de grootste vliegramp van Nederlands-Indië ook nooit een antwoord gekregen op de vraag naar het waarom.
De Neutron
De Neutron, op Schiphol
Op 16 juli 1957 ´s morgens vroeg steeg de Lockheed Superconstellation ‘Neutron’ op van Biak, Nieuw-Guinea. Aan boord bevonden zich negen bemanningsleden en 59 passagiers, vooral personen uit het bedrijfsleven en gouvernementsambtenaren, met hun gezinnen, op weg naar een verlof in Nederland. Enkele minuten later keerde het vliegtuig terug, om, zoals later zou blijken, op lage hoogte nog een keer afscheid te nemen van Biak. Zover is het niet gekomen. Het vliegtuig raakte het water en brak in stukken. De meeste inzittenden waren op slag dood. Papoea´s konden nog een tiental levende passagiers uit zee vissen. Twee hunner, een kind en de enige stewardess, zouden later alsnog aan hun verwondingen overlijden. Toen de balans werd opgemaakt bleken 58 personen te zijn overleden. Van de ongeveer 20 geborgen lichamen kon een zevental niet worden geïdentificeerd.
Na het onderzoek werd op 10 maart 1958 door de Raad voor de Luchtvaart uitspraak gedaan over de oorzaak. De meest waarschijnlijke toedracht was dat gezagvoerder Rob de Roos (36) ‘op zicht’ had gevlogen en de hoogte niet goed had ingeschat. Daar stond echter tegenover dat Papoea´s voor het neerstorten enkele lichtflitsen ter hoogte van de vleugels hadden gezien, en enkelen van de geredden kort voor de inslag geluid als van een explosie hadden gehoord. De Raad kwam tot de conclusie dat “noch een vliegersfout, noch een technische storing het ongeval op overtuigende wijze kunnen verklaren.” Wél werd de aanbeveling gegeven zogenaamde ‘low runs’ tijdens normale lijnvluchten te verbieden.
Twijfels
In 1999 werd aan de crash nog aandacht besteed in een televisieprogramma van de KRO. De suggestie dat de bemanning kort tevoren nog aan de bar van het vliegveld had gehangen en gepocht had over zijn vliegkunsten, leidde er toe dat de Partij van de Arbeid bij de Minister van Verkeer en Waterstaat om heropening van het onderzoek pleitte. Het verzoek werd niet gehonoreerd.
Vergelijken we de ramp van de ‘GermanWings’ met die van de Neutron, dan zijn de verschillen duidelijk. De Neutron had geen flightrecorder en voicerecorder aan boord, de privélevens van de bemanning werd niet uitgespit, en de media-aandacht was relatief gering. En ja, denk je dan, misschien was er met de middelen van nu destijds wel een andere conclusie getrokken.
Aan de andere kant vraag ik me af of we met die toegenomen grondigheid veel zijn opgeschoten. Moet ik me, als ik binnenkort weer in een vliegtuig stap, nu ook nog gaan afvragen of de piloot anti-depressiva slikt? Of zijn vriendin zwanger is? Of hij wel écht ‘normaal’ is? Misschien krijg ik wel vliegangst.
x
x
Gearchiveerd onder:9. Java Post
